Bernice
21 oktober 2014
Springtij lijkt al weer een eeuwigheid geleden. Een event met 300 groene idealisten die op Terschelling ondergedompeld worden in de krachtige natuur. Vijftig workshops om je kennis weer even op niveau te brengen. En volop inspiratie van krachtige sprekers. Ik was er nu voor de vijfde keer. Steevast kom ik wat verward terug. Het gewone leven drukt je onmiddellijk in de alledaagse hectiek. Vol gas dender ik dan weer door de week. Maar ergens in het hoofd zit een beeld. Krachtig en onheilspellend. De parel van Springtij. Bernice.
Met keus uit vijftig workshops is het altijd lastig. Ik kende haar verhaal al en twijfelde tussen de ‘groene economie’ en de discussie over social enterprises. Maar eenmaal op de eilandfiets koerste ik richting Westerkerk. Soms begrijp je jezelf niet helemaal. Bernice stond bij de kerkdeur. Tenger, donker, een buitenmens. Ze maakte zich druk over de late komst van Johan van de Gronden. Die een presentatie over ons natuurbeeld zou houden. Ook fascinerend.
In het kerkje zaten 50 mensen in een cirkel. De preekstoel als middelpunt. Een gewijde entourage. Er werd wat geklooid met de computer en Bernice deed haar verhaal. Ingetogen, in het begin wat weifelend, rustig. Ondersteund door schitterende fotografie. Met fotograaf en collega was ze van de Noordpool naar Canada getrokken. Op skies. 90 kilo zware sleden met de voorraden meetrekkend. Om de wereld te tonen dat de witte wereld al aan het veranderen is. In alarmerend snel tempo.
De voorbereidingen voor de tocht duurde bijna een jaar. Oefenen met het trekken van 6 autobanden. Dat is ook 90 kilo. De ingewikkelde selectie van de equipment. Overlevingspakken om geulen tussen het poolijs over te kunnen zwemmen. Filmapparatuur die het bij min veertig graden nog moet doen. Lichtgewicht voedsel. Met pijnlijke precisie werd elk element van de tocht samengesmeed tot een serieuze expeditie. Het lastigst bleek de sponsoring. Een milieuorganisatie had haar beloofd 2 ton bij te dragen. Er volgden lange conversaties waar ze precies aan moest voldoen. Het pr-bereik, de media keuze… Ze waren het eens. Drie maanden voor de start van de expeditie trok de club zich terug en verbrak de belofte.
Het publiek in de kerk was hier niet van op de hoogte. Ze was de hele ngo wereld afgeweest maar had nauwelijks support kunnen regelen. Last minute had ze een Duitse sponsor gevonden uit de media wereld. De tocht zelf verliep even onstuimig als de voorbereiding. Na een paar succesvolle weken waarbij de Noordpool zich als Noordpool gedroeg, sloeg het weer op bizarre wijze om. De ene na de andere storm denderde vanuit het zuidwesten over het ijs. In totaal dreven ze daardoor meer dan 100 mijl terug richting pool. Weg van Canada. En verslechterde de kwaliteit van het ijs met de dag. Het meerjarige zeeijs bleek nauwelijks aanwezig. De tocht ging hoofdzakelijk over in die winter bevroren ijs, waar nauwelijks op vooruit te komen was. De stormen deden de rest. Het leek uiteindelijk meer op klauteren dan op skiën.
Fascinerende beelden illustreerden haar verhaal. Broos en opeen gepakt ijs. Grote geulen die overgezwommen moesten worden. De pracht van de pool en het bijzondere licht. De enorme inspanning om die slee te trekken. Op ruim 100 kilometer voor de Canadese kust, bij de aankondiging van een zeer zware storm, werd de tocht gestaakt. Een uiterst emotioneel besluit. Je kon de teleurstelling in haar stem nog horen. Het werd te riskant. De geulen werden te breed. Ze zouden niet meer door het vliegtuig opgepikt kunnen worden. Zo’n 15 kilo lichaamsgewicht lichter werden ze tenslotte opgepikt en in Canada afgezet. Ook de Duitse sponsor besloot, omdat de toch gestaakt had, af te haken. Er was geen geld voor de terugreis en ze kon haar cameraman niet betalen. Een crowdfundingsactie waar een bescheiden groep ‘fans’ aan meegedaan heeft, zorgde voor een beetje lucht.
Het publiek wist niet dat ze naast de strijd tegen de poolstormen ook een financiële strijd aan het voeren was. En daar volledig berooid uitgekomen was. De luisteraars in de kerk keken geëmotioneerd naar de tengere gestalte en de onthutsende beelden van wat eens een Noordpool was. Ergens raakte ze iets diep in ieder van ons. In volledige stilte toonde ze ons haar onvoorstelbare kracht. Tranen werden teruggedrongen. Zij vond dat ze verloren had. En excuseerde zich daarvoor. Wij vonden dat ze had gewonnen. Door het moeten afbreken van haar tocht had ze juist bewezen dat de pool verandert. Zelden heb ik mensen zo zien applaudisseren. Minutenlang klonk er ritmisch geklap in de stilte van de kerk. Als ontlading, als waardering. En als dank voor haar inzet voor ons… Bernice.
Marcel Schuttelaar