De kracht van verbinden
Afgelopen week was ik op uitnodiging van Eric-Jan Tuinenga te gast bij een wijkbijeenkomst over duurzaamheid in de wijk Rozendaal in Leusden, samen met Vera Dalm (Milieu Centraal), Wigger Verschoor (Urgenda) en Jacqueline Cramer (USI). Beslist een bijzondere ervaring, die ik hier graag met jullie wil delen.
Doel van de avond was enerzijds om samen te bekijken hoe de wijk een energiesprong kan maken van twee labels omhoog, en tegelijkertijd hoe in de wijk duurzaamheid in brede zin kan worden bevorderd.
Eerst maar eens het kader schetsen.
De wijk Rozendaal bestaat uit 476 drive-in woningen opgeleverd in 1971, een typische zestiger jaren ontwerp met grote ramen en betontegel pui. Energetisch zo lek als een mandje dus. De huizen zijn gecentreerd in geschakelde blokken rond 12 ovale pleinen met heel veel groen. Als bewoner heb je vooral te maken met ‘jouw’ plein. Men woont er graag, zo werd mij verteld. Bewoners komen vooral uit de hogere middenklasse en zijn van alle leeftijden. De wijk is al enige jaren met wisselende intensiteit en succes actief op het terrein van leefbaarheid en duurzaamheid en won ook al twee maal een prijs hiervoor: de Jantje Betonprijs als meest kindvriendelijke buurt (2005) en het Klimaatstraatfeest (2009). Sinds 2008 is in veel woningen de energiesituatie aangepakt, variërend van glas, vloer en dakisolatie tot aanschaf van nieuwe CV ketels. Dit alles aan de hand van ‘de ladder van Cramer’ waarin overzichtelijk wordt weergegeven welke maatregelen genomen kunnen worden, wat elke maatregel oplevert aan energiebesparing (en dus aan CO2 besparing) en wat het je aan investering kost.
Dat over de wijk waar het hier over gaat. Nu naar de avond zelf.
Stel u voor: een zaaltje gevuld met ca 80 mensen, waarvan 3/4 van het mannelijk geslacht. Duurzaam wonen is blijkbaar nog steeds vooral een mannenaangelegenheid. Logisch? Hm. Vind ik niet. Maar vooruit.
Nee, niet ‘maar vooruit’. Want dit is voor mij juist een pijnpunt. In een gezelschap dat hoofdzakelijk uit mannen bestaat ligt het accent bij duurzaamheid te vaak en teveel op het oplossen van problemen, op de technische kant van het verhaal, een bij uitstek masculiene kwaliteit. Terwijl stappen zetten voor duurzaamheid mijns inziens zeker juist ook moet gaan over de sociale kant van duurzaamheid, de gevoelskant. Hoofd (techniek) en hart (gevoel) in balans! Juist die gevoelskant, die sociale interactiekant, is bij uitstek een feminiene kwaliteit. Dus vrouwen: kom op! We hebben ook jullie nodig. Ja, ik weet dat zowel mannen als vrouwen beide kwaliteiten bezitten. Maar mijn ervaring is toch dat mannen bij elkaar gauw uitsluitend focussen op de masculiene kanten van de zaak. En andersom. Dus mengen is het devies!
Terug naar de avond. Voor de pauze kijken we naar de hardware, het energieverhaal. Wat is mogelijk aan verdere energiebesparing en duurzame energie? Wat kost dat? Er volgen enkele presentaties, van wisselende kwaliteit. Vooral zendverhalen. De zaal hoort het gelaten aan. Maar vlak voor de pauze wordt men wakker: een demonstratie van de ‘Ladder van Cramer 2.0’ met een van de bewoners van hun wijk die zich als vrijwilliger aanbiedt. Met de ‘Ladder van Cramer 2.0′ kun je in een oogopslag zien hoe het met de energiesituatie van je huis gesteld is. In het programma, dat is toegespitst op de huizen waar het hier om gaat, kun je invoeren welke energiemaatregelen je overweegt nog meer in te voeren. Je ziet dan direct wat je dat oplevert aan energiebesparing en wat de implementatie van de maatregel je gaat kosten. Dat is interessant.
Het is pauze. Geanimeerd staan mensen met elkaar te praten. Wat heb jij al gedaan? Waar denk jij aan als vervolgstap? En er zijn tafeltjes waar specifieke informatie kan worden gevraagd. Daar wordt volop gebruik van gemaakt. Het bruist. Da’s mooi.
Na de pauze kijken we met elkaar hoe de wijk ook op andere terreinen duurzamer kan worden. Wat kunnen we meer dan alleen duurzame energie en energiebesparing? Kunnen we iets met meer groen? Moestuintjes? Met het zwembad speciaal van/voor de wijk? Transport? Eerst geeft John Bernard, die na de pauze als moderator optreedt, het woord aan de gasten. Vera Dalm bijt de spits af en heeft een paar leuke quizvragen voor de zaal. Er wordt actief meegedaan en er heerst alom verbazing hoe weinig we eigenlijk weten. Wigger Verschoor vertelt over de acties van Urgenda en Jacqueline Cramer memoreert aan haar bezoek aan de wijk vier jaar terug en wat er sindsdien niet allemaal gebeurd is. Er wordt goed geluisterd nu en ook gereageerd. Je voelt: hier is iets aan het ontstaan.
Het is al half 11 geweest als de avond door Eric-Jan Tuinenga wordt afgesloten. Het was een mooie avond. Het resultaat?
– actuele(re) kennis en informatie bij de bewoners,
– nieuwe plannen en ideeën over meer duurzaamheid in de wijk,
– hernieuwd enthousiasme om samen aan de slag te gaan,
– concrete handvatten hoe je dat met elkaar kunt doen,
– saamhorigheid en verbinding.
Samen sta je sterker. Samen weet je meer. En samen kun je een sterkere vuist maken naar andere partijen en aanbieders. Dat is de kracht van verbinden.