Waarom welles, waarom nietes
Dinsdag 22 april was ik aanwezig bij de presentatie van het boek “De Twijfelbrigade” van Jan Paul van Soest. Natuurlijk zat de zaal voornamelijk vol met ‘believers’. De meeste aanwezigen behoren tot het netwerk van Jan Paul en zijn zelf ook op de een of andere manier werkzaam op het terrein van duurzaamheid. Weinig discussie dus over het wel of niet gelijk van de klimaatwetenschap. Alleen even over de rol en functie van de wetenschap.
Het nieuwe in het debat was (met dank aan Liset Meddens) dat geconstateerd werd dat de tijd van welles-nietes passé is en dat het nu tijd wordt om te kijken naar het waarom-welles en waarom-nietes. Waarom denk jij op basis van de wetenschappelijke feiten welles, en waarom denkt een ander op basis van diezelfde feiten nietes? Welk mensbeeld en wereldbeeld ligt daarachter? Waar ben jij bang voor? Hoe ziet jouw ideale wereld eruit?
Het zal ongeveer toen geweest zijn dat Hans Labohm opstond en zich bekend maakte. Hou me ten goede, ik moet niets van hem hebben. In mijn ogen is hij iemand die continu doelbewust mensen een rad voor de ogen draait met achterhaalde of zelfs domweg onjuiste ‘feiten’. En ja hoor, zijn eerste woorden waren weer dat de gemiddelde temperatuur helemaal niet gestegen is de laatste jaren. Je zou verwachten dat er gelijk weer welles geroepen werd. Maar nee, het liep anders. Chapeau voor de reactie van Jan Paul, die zich in zijn antwoord niet liet verleiden om weer in de valkuil van het welles-nietes te stappen. In plaats daarvan vroeg hij Labohm naar het waarom van zijn opinie. Waar ben je bang voor?
Labohm draaide er eerst wat omheen, begon weer aan zijn riedeltje. Maar toen ook Martijn van Calmthout, wetenschapsjournalist van de Volkskrant, hem rechtstreeks vroeg om nou eens antwoord op de gestelde vraag te geven, toen kwam de aap uit de mouw. Labohm is – zo bleek – liberaal in hart en nieren, groot voorstander van een kleine overheid en oog voor het belang van het individu. In zijn ogen is die hele klimaatwetenschap een linkse kliek die ernaar streeft om een grotere, betuttelende overheid in het leven te roepen en geen oog heeft voor liberale waarden. Dus weg ermee, een gevaar voor de maatschappij! Huh?
Kijk, dat vond ik nu mooi. Dat je door een slag dieper te gaan en te kijken naar het waarom ineens helder krijgt waar het eigenlijk over gaat. Het gaat in deze dus eigenlijk helemaal niet over het wel of niet gelijk hebben van de klimaatwetenschap. Ook niet voor Labohm. Het gaat over angst, over (gedeelde!) zorg voor de maatschappij. Je verschilt in visie over de oplossing, maar je deelt de zorg voor een betere wereld. Mooi! Laten we het dan daarover hebben!
Dat het klimaat niet van links of rechts is of van welke richting dan ook, konden panelleden met verschillende argumenten duidelijk maken. Daar ging en gaat het dus niet om. Het ging en gaat om wat jou ten diepste drijft. Over hoe jouw ideale wereld er uit ziet en over jouw angst. Daarin vinden we elkaar. En op dat niveau moeten we het gesprek aangaan met elkaar. Niet op het welles-nietes niveau, maar op het dieperliggende waarom-welles en waarom-nietes niveau.
En Labohm? Die verliet de zaal. Jammer.
